Bạn là sinh viên mới ra trường hay là sinh viên mới những năm đầu của ngành công nghệ thông tin. Khi đó bản thân sẽ rất mung lung trước những lựa chọn thì việc xác định rõ con đường sự nghiệp là điều cần thiết để có một thái độ học tập tích cực và chủ động.
Qua bài viết này mình sẽ chia sẻ các bạn một số thông tin về quy trình phát triển một phần mềm, ứng dụng website và các vị trí trong ngành để từ đó các bạn có một bức tranh tổng thể về sự nghiệp của chính mình.
Đầu tiên hãy tìm hiểu về các giai đoạn của một sản phẩm phần mềm và ứng dụng wesbite.
Các giai đoạn của một sản phẩm phần mềm
Phân tích và thu thập yêu cầu (Requirement Gathering and Analysis)
Giai đoạn này tập trung vào việc thu thập và phân tích các yêu cầu từ khách hàng hoặc người dùng cuối. Mục tiêu là hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của người sử dụng để xây dựng sản phẩm phù hợp.
Lập kế hoạch và thiết kế (Planning and Design)
Dựa trên các yêu cầu đã thu thập, đội ngũ phát triển sẽ lập kế hoạch chi tiết và thiết kế kiến trúc hệ thống. Giai đoạn này bao gồm việc xác định cấu trúc dữ liệu, giao diện người dùng và các thành phần khác của phần mềm.
Phát triển (Development)
Trong giai đoạn này, lập trình viên sẽ viết mã nguồn dựa trên thiết kế đã được phê duyệt. Quá trình phát triển có thể được chia thành các module hoặc phần nhỏ để dễ dàng quản lý và kiểm soát.
Kiểm thử (Testing)
Sau khi phát triển, phần mềm sẽ được kiểm thử để phát hiện và sửa chữa các lỗi hoặc vấn đề. Quá trình kiểm thử đảm bảo rằng phần mềm hoạt động đúng như mong đợi và đáp ứng các yêu cầu đã đề ra.
Triển khai (Deployment)
Khi phần mềm đã được kiểm thử và sẵn sàng, nó sẽ được triển khai vào môi trường thực tế. Giai đoạn này bao gồm việc cài đặt, cấu hình và chuyển giao phần mềm cho người dùng cuối.
Bảo trì và cập nhật (Maintenance and Updates)
Sau khi triển khai, phần mềm cần được duy trì và cập nhật để sửa chữa lỗi, cải thiện hiệu suất và thêm các tính năng mới theo yêu cầu của người dùng.
Các giai đoạn của một ứng dụng website
Thu thập và phân tích yêu cầu (Requirement Gathering and Analysis)
Giai đoạn này tập trung vào việc thu thập thông tin từ khách hàng hoặc người dùng cuối để hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của họ. Mục tiêu là xác định các chức năng và tính năng cần thiết cho ứng dụng.
Lập kế hoạch và thiết kế (Planning and Design)
Dựa trên các yêu cầu đã thu thập, đội ngũ phát triển sẽ lập kế hoạch chi tiết và thiết kế giao diện người dùng (UI) cùng trải nghiệm người dùng (UX). Giai đoạn này bao gồm việc tạo wireframe, mockup và xác định kiến trúc hệ thống.
Phát triển (Development)
Trong giai đoạn này, lập trình viên sẽ viết mã nguồn cho cả phần front-end và back-end của ứng dụng. Quá trình này có thể được chia thành các module hoặc phần nhỏ để dễ dàng quản lý và kiểm soát.
Kiểm thử (Testing)
Sau khi phát triển, ứng dụng sẽ được kiểm thử để phát hiện và sửa chữa các lỗi hoặc vấn đề. Quá trình kiểm thử đảm bảo rằng ứng dụng hoạt động đúng như mong đợi và đáp ứng các yêu cầu đã đề ra.
Triển khai (Deployment)
Khi ứng dụng đã được kiểm thử và sẵn sàng, nó sẽ được triển khai vào môi trường thực tế. Giai đoạn này bao gồm việc cài đặt, cấu hình và chuyển giao ứng dụng cho người dùng cuối.
Bảo trì và cập nhật (Maintenance and Updates)
Sau khi triển khai, ứng dụng cần được duy trì và cập nhật để sửa chữa lỗi, cải thiện hiệu suất và thêm các tính năng mới theo yêu cầu của người dùng.
Các vị trí và chức năng trong ngành
Từ việc hiểu rõ các giai đoạn, các bước cơ bản của các sản phẩm bạn sẽ hiểu được vai trò của các vị trí trong ngành như sau:
- Thực tập sinh (Internship): Giai đoạn ban đầu, nơi bạn áp dụng kiến thức học được vào thực tế và học hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia.
- Fresher (Mới ra trường): Vị trí dành cho những người mới tốt nghiệp, chưa có kinh nghiệm làm việc.
- Junior Developer (Lập trình viên sơ cấp): Đảm nhận các nhiệm vụ lập trình cơ bản dưới sự hướng dẫn của các lập trình viên kỳ cựu.
- Middle Developer (Lập trình viên trung cấp): Có kinh nghiệm từ 2-3 năm, có thể làm việc độc lập và giải quyết các vấn đề phức tạp hơn.
- Senior Developer (Lập trình viên cao cấp): Với hơn 5 năm kinh nghiệm, bạn có khả năng thiết kế hệ thống, hướng dẫn và hỗ trợ các lập trình viên khác.
- Lead Developer (Trưởng nhóm phát triển): Chịu trách nhiệm quản lý nhóm lập trình viên, phân công công việc và đảm bảo tiến độ dự án.
- Architect (Kiến trúc sư phần mềm): Thiết kế kiến trúc hệ thống, đưa ra các giải pháp kỹ thuật phù hợp với yêu cầu dự án.
- Engineering Manager (Quản lý kỹ thuật): Quản lý toàn bộ hoạt động kỹ thuật của nhóm hoặc bộ phận, đảm bảo chất lượng và hiệu suất công việc.
- Director of Engineering (Giám đốc kỹ thuật): Lãnh đạo chiến lược kỹ thuật của công ty, đưa ra quyết định quan trọng về công nghệ và phát triển sản phẩm.
- Chief Technology Officer (CTO) (Giám đốc công nghệ): Chịu trách nhiệm về toàn bộ chiến lược công nghệ của công ty, đảm bảo công nghệ phù hợp với mục tiêu kinh doanh.
Những gợi ý cho con đường sự nghiệp
Con đường nghề nghiệp trong ngành CNTT, đặc biệt là lập trình viên, có thể rất phong phú và đầy cơ hội. Nhưng để thành công, các nhân sự trong ngành cần rất nhiều nỗ lực, sự đam mê cũng như một con đường sự nghiệp rõ ràng.
Khởi đầu từ vị trí cơ bản
- Fresher (Người mới ra trường): Các lập trình viên mới ra trường sẽ bắt đầu với các công việc cơ bản như hỗ trợ phát triển phần mềm, viết mã dưới sự hướng dẫn của các lập trình viên cao cấp hơn.
*Đây là giai đoạn quan trọng để tích lũy kinh nghiệm thực tế và làm quen với quy trình phát triển phần mềm, nên bạn đừng quá đặt nặng vấn đề lương bổng mà hãy tìm cơ hội để thử thách bản thân.
- Junior Developer: Với khoảng 1-2 năm kinh nghiệm, lập trình viên sẽ đảm nhận các nhiệm vụ lập trình độc lập hơn dưới sự giám sát của senior developers.
Thăng tiến theo kỹ năng và kinh nghiệm
- Senior Developer: Sau vài năm tích lũy kinh nghiệm, bạn có thể thăng tiến lên vị trí senior developer, ngoài các công việc chuyên môn bạn còn thêm chức năng hỗ trợ các Junior Developer.
- Tech Lead: Vị trí trưởng nhóm kỹ thuật yêu cầu không chỉ kiến thức kỹ thuật vững vàng mà còn kỹ năng lãnh đạo, điều phối nhóm và giao tiếp hiệu quả. Các tech lead sẽ đưa ra quyết định về các giải pháp kỹ thuật và đảm bảo chất lượng phần mềm.
Chuyển hướng quản lý và lãnh đạo
- Engineering Manager/Project Manager: Sau khi có đủ kinh nghiệm về kỹ thuật, một số lập trình viên chuyển sang các vai trò quản lý, điều hành các dự án hoặc quản lý nhóm kỹ thuật.
Đây là giai đoạn mà bạn chuyển từ chuyên môn kỹ thuật sang quản lý con người và dự án.
- CTO (Chief Technology Officer): Vị trí cao nhất trong ngành CNTT tại một công ty, CTO chịu trách nhiệm về chiến lược công nghệ của toàn bộ công ty.
Vị trí này bạn không chỉ là một người làm kỹ thuật bình thường nữa mà phải chuyển dần qua vị trí của một nhà làm kinh doanh để vạch rõ hướng đi của sản phẩm cũng như các xu hướng công nghệ. Việc chuyển đổi này đòi hỏi rất nhiều thay đổi khi bạn phải vượt khỏi rào cản của người làm kỹ thuật và tư duy như một người làm kinh tế là đặt vấn đề tăng trưởng, nhu cầu người dùng lên trên các yếu tố kỹ thuật khác.
Bài viết trên đã chia sẻ cho bạn một bức tranh toàn cảnh về quy trình của một sản phẩm phần mềm cũng như chức năng và nhiệ vụ của từng vị trí giúp bạn có tư liệu quý giá để vạch ra lộ trình tương lai của chính mình. Chúc các bạn thành công.